Yeni TTK'da anonim şirket kuruluşu

Geçtiğimiz yasama döneminde TBMM'de kabul edilen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek. Yeni yasa birçok özelliğiyle yenilikler içeriyor. Bu yeniliklerden bir kısmı ise ek maliyetler içeriyor. Bu nedenle kimi çevrelerce yasanın yürürlük tarihinin ötelenmesi isteniyor. Aksi görüşte olanlar ise 'kervan yolda düzülür' mantığıyla yasanın ertelenmesine karşı çıkıyor.

Taleplerin kabul görüp görmeyeceğini bilemeyiz ama sonuçta bu yasanın ilgili çevrelerce iyi bilinmesi gerekiyor. Biz de bu noktadan hareketle yeni yasayla ilgili bazı bilgileri okurlarımızla paylaşmak istedik.

TEK KİŞİLİK KURULUŞ

Yeni yasaya göre anonim şirket sadece bir gerçek veya tüzel kişi tarafından da kurulabiliyor. Halen yürürlükte olan 6762 sayılı TTK'ya göre anonim şirket en az beş kişi ile kurulabiliyor ve ortak sayısı 5'in altına düşemiyor. Yeni yasaya göre çok ortaklı olarak kurulan anonim şirketlerde ortak sayısı bire düşebiliyor. Tek ortaklı ve çok ortaklı anonim şirketler arasında temel bir farklılık bulunmuyor. Ancak, yeni TTK'da tek ortaklı anonim şirketler için bazı özel düzenlemeler yapılmış durumda. Şirketin tek ortaklı olarak kurulması ya da birden fazla ortaklı olarak kurulduktan sonra hisselerin bir kişinin elinde toplanması halinde, tek kalan ortağın; adı, yerleşim yeri ve vatandaşlığının ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekiyor.


TÜZEL KİŞİLİK KAZANMA

Yeni TTK, şirketin kuruluşu ile tüzel kişilik kazanmasını birbirinden ayırmış durumda. Kanun'a göre; kurucuların sermayenin tamamını ödemeyi şartsız kabul ettikleri, imzaların noterce onaylandığı esas sözleşmede anonim şirket kurma iradelerini açıklamalarıyla şirket kuruluyor. Yani şirket, henüz tüzel kişilik kazanmadan kurulmuş oluyor. Tüzel kişiliğin kazanılması ise ticaret siciline tescil ile gerçekleşiyor. Bu farklılık, sermaye taahhüdünün belli bir kısmının tescil öncesi yerine getirilme zorunluluğundan kaynaklanıyor. 

SERMAYE BLOKAJI YENİDEN GETİRİLİYOR

Anonim şirket kurucularının imzalarının noterde onaylanmasından sonra, bankaya şirket adına bir hesap açılması gerekiyor. Ortaklar taahhüt ettikleri sermayenin yüzde 25'ini bu hesaba yatıracaklar. Sermaye taahhüdünün yüzde 25'i yatırıldıktan sonra ticaret sicilinde tescil yapılarak şirket tüzel kişilik kazanacak. Yeni Kanun'un getirdiği değişikliklerden birisi de tescil için sermayenin yüzde 25'inin ödenme şartı. Benzer düzenleme daha önce de uygulanmıştı. Sermayenin belli bir yüzdesi, şirket kuruluş aşamasında bankaya bloke ediliyor, şirketin tescil işlemi tamamlandıktan sonra blokaj çözülüyordu.

DENETİM BELGELERİ

Yeni TTK ile, anonim şirketin kuruluş aşamasında gerekli olan belgelere denetçi raporu eklenmiştir. Şirketin kuruluşu mevzuata uygunluk açısından bir işlem denetçisi tarafından denetlenecek ve denetçinin belirlediği hususlar bir raporda açıklanacak. Bu raporun diğer kuruluş belgeleri ile birlikte sicil dosyasında saklanması gerekiyor. Sırası gelmişken belirtelim, burada denetçi şirketle bağı olmayan bağımsız işlem denetçisidir.

FESİH TALEP HAKKI

Yeni TTK'ya göre anonim şirketin kuruluşunda kanun hükümlerine aykırı hareket edildiğinde bazı kişiler tarafından şirketin feshi istenebiliyor. Fesih istenebilmesi için; alacaklıların, ortakların veya kamunun çıkarlarının önemli bir şekilde tehlikeye düşürülmesi veya ihlal edilmiş olması gerekçe gösterilebiliyor. Fesih talebi; yönetim kurulu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, alacaklılar veya pay sahipleri tarafından istenebiliyor. Fesih talebi şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesince öncelikle incelenerek karara bağlanıyor. Şirketin kuruluş aşamasında fesih davası şirketin tescil ve ilanından itibaren üç aylık hak düşürücü süre içinde açılabiliyor.

Metin Taş-Sezgin Özcan
AKŞAM